یکی از موضوعاتی که دارای اهمیت بالایی است مسئله حقوق و دستمزد است که امروزه به زبان عام مردم همان درآمد شناخته می شود . ولی در دنیای حسابداری این موضوع بسیار متفاوت است . محاسباتی دارد که اولین نیاز آن دقت بالا و داشتن اطلاعات از ابلاغیه های وزارت کار است ( که معمولاً این ابلاغیه ها در رسانه های ملی نیز اعلام می شود) . در این مقاله قرار است به زیر و بم حقوق و دستمزد سر بزنیم موارد مختلف و موضوعاتی که ممکن است در جدول های حقوق و دستمزد و در کل حسابداری حقوق و دستمزد به آن برخورد کنیم را برای شما توضیح خواهیم داد . حقوق و دستمزد را به عبارتی حق الزحمه پرنسل برای آن زمانی که در محیط کار مشغول به کار هستند می نامند و با ما باشید تا با تعریف ” حسابداری حقوق و دستمزد ” به سوال های ذهن شما پاسخ داده باشیم.
حقوق و دستمزد را چگونه تعریف میکنیم :
همانطور که بالاتر به آن اشاره کردیم، حقوق و دستمزد ، مبلغی است که کارمند یا کارگر در ازای ساعاتی معین کار در محیط کار از سوی کارفرما دریافت میکند این مبلغ برای کارمند درآمد و برای شرکت هزینه تلقی می شود . ولی به همین سادگی که بیان شد نیست . در ابتدا لازم است با مفاهیم متفاوت در حسابداری حقوق دستمزد آشنا شویم ، سپس محاسبات را برای شما نیز شرح خواهیم داد . حسابداری حقوق و دستمزد شامل موارد زیر است:
- دستمزدی که از سمت وزارت کار به عنوان حقوق پایه یا حقوق ثابت ابلاغ و تصویب می شود .
- حق مسکن ( عددی معین است که مانند حقوق پایه از سوی وزارت کار اعلام می شود)
- حق خواروبار ( مبلغی که بابت تامین خواربار و خوراک به حقوق کارمند اضافه میشود)
- کمک حق اولاد ( مبلغی که بابت هر فرزند به حقوق پدر و مادر افزوده می شود)
- ساعات اضافه کاری ( ساعاتی که اضافه تر از ساعت تعیین شده ، کارمند یا کارگر در شرکت مشغول می باشد)
- اضافه کاری روز جمعه ( بابت فعالیت کارمند در روز جمعه مشغول به کار باشد)
- فوق العاده ی تعطیل کاری ( روزهایی غیر از روز های جمعه که تعطیل رسمی هستند )
- فوق العاده ی شبکاری
- سایر مزایا و کسورات قانونی
- فوق العاده ی نوبت کاری صبح و عصر
مواردی که در بالا نام برده شد ، گزینه های اجباری حقوق و دستمزد است که باید در محاسبات حقوق و دستمزد ماهیانه محاسبه گردد در ادامه به توضیح و تحلیل هر کدام از موارد بالا می پردازیم . اگر در حال محاسبه یا حتی آموزش حسابداری حقوق و دستمزد هستید این مقاله و آنچه در ادامه میخوانید برای شما مفید خواهد بود.
حقوق پایه یا دستمزد پایه:
حقوق پایه در واقع به بیان ساده عدد یا مبلغی است که سالیانه در فروردین همان سال از سوی وزارت کار اعلام می شود ، مبلغ اعلام شده از سوی وزارت کار در واقع حداقل دستمزد روزانه می باشد در ۶ ماه اول سال ۳۱ روزه و در ۵ ماه بعدی ۲۹ روزه و در اسفند ماه باز هم طبق روند همان سال ( سال کبیسه باشد یا نه ) ۲۹ روزه یا ۳۰ روزه محاسبه میگردد و کارفرما موظف است بنا به توافقی که فی مابین خودش و کارمند صورت گرفته می شود این مبلغ را به ازای روز های کارکرد کارمند در ماه به وی بپردازد . پیش تر به آن اشاره کردیم که این دستمزد اعلام شده از سوی وزارت کار حداقل دستمزد روزانه می باشد . این موضوع به این معناست که کارفرما موظف است این مبلغ اعلام شده یا بالاتر را به کارگر پرداخت نماید ، پرداختی پایین تر از این عدد مجاز نخواهد بود . عدد حقوق پایه سالیانه عددی متفاوت خواهد بود و رو به بالا می باشد . اگر سوال بیشتری در مورد حقوق و دستمزد و حقوق پایه دارید و یا قسمتی از مفاهیم برای شما مبهم می باشد لطفاً همین حالا با کارشناسان و مشاوران ما در سایا سیستم ( مرجع تخصصی مشاوره خرید نرم افزار حسابداری ) تماس حاصل نمایید تا با دریافت مشاوره ، برای سوال هایتان بهترین پاسخ را دریافت نمایید .
حق مسکن :
حق مسکن یا کمک هزینه مسکن به معنای مبلغی است جهت کمک در هزینه مسکن کارمند ( که باز هم مبلغ آن سالیانه در فروردین سال جاری توسط وزارت کار تعیین و اعلام میگردد ، یک عدد ثابت است و نسبت به روزای کارکرد کارمند به وی تعلق می گیرد. ) ، توسط کارفرما به وی پرداخت می شود . هرگونه سوال و ابهامی در رابطه با حسابداری حقوق و دستمزد به ویژه بخش حق مسکن دارید ، همین حالا میتوانید با کارشناسان ما در سایا سیستم تماس حاصل فرمایید .
حق خواروبار :
حق خواروبار یا بن خواروبار مبلغی است که مانند همانچه قبلتر توضیح داده شد ، توسط وزارت کار در ابتدای سال جاری ابلاغ می شود . کل این مبلغ به ازای ۳۰ یا ۳۱ روز کارکرد به کارمند تعلق گرفته می شود . اگر کارمند در یک ماه کمتر از کل روزهایی را که موظف به کار است ، کار کرده باشد عدد حق مسکن و حق خواروبار بر تعداد روزهای کارکرد او ضرب و بر کل روزهایی که موظف به کار بوده است تقسیم میشود . اگر کارفرما کمتر از این مبلغ به کارگر یا کارمند پرداخت کند ، مشمول جریمه خواهد بود . اگر سوال یا ابهامی در رابطه با حسابداری حقوق و دستمزد به ویژه بخش بن خواروبار یا کمک هزینه خواروبار دارید ، همین حالا میتوانید با کارشناسان ما در سایا سیستم تماس حاصل فرمایید .
نیاز به ذکر است که امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نبود وقت کافی ، نرم افزار های حسابداری بی شمار و همچنین پر قدرتی طراحی شده اند که میتوانند حقوق و دستمزد را به راحتی و البته با رعایت قوانین و مقررات محاسبه کنند برخی از این نرم افزار های حسابداری جهت محاسبه حقوق و دستمزد عبارتند از : نرم افزار حسابداری سپیدار ، نرم افزار حسابداری راهکاران و …
کمک حق اولاد:
کمک هزینه اولاد یا کمک حق اولاد در واقع عددی است که سه برابر دستمزد روزانه وزارت کار است . تا قبل از سال ۱۳۹۹ سقف حق اولاد ۲ فرزند بود ولی بعد از سال ۱۳۹۹ یعنی درست از فروردین ماه سال ۱۳۹۹ این سقف برداشته شد و دیگر تعداد مطرح نخواهد بود برای مثال اگر کارمندی ۱۰ فرزند داشته باشد به ازای هر فرزند ۳ برابر حقوق وزارت کار ( روزانه ) تعلق میگیرد . نکته ای که در این بحث حائز اهمیت است این است که ممکن است فردی دستمزد روزانه ای بالاتر از آنچه وزارت کار اعلام کرده است دریافت نماید. با این حال عددی که برای محاسبه عیدی ، سنوات و کمک حق اولاد مبنا قرار گرفته میشود ، دستمزد روزانه وزارت کار است . در صورتی که حس میکنید در رابطه با کمک حق اولاد به توضیحات بیشتری احتیاج است همین حالا با مشاوران حرفه ای و متخصص ما در سایا سیستم ارتباط برقرار نمایید تا با کسب پاسخ درست برای سوال هایتان ، ابهام را برطرف نمایید.
اضافه کاری:
وزارت کار تعیین و اعلام کرده است که کارمند موظف است در هفته ۴۴ ساعت کار کند . این ساعات منوط به این است که هفته روالی عادی داشته باشد به بیانی ساده تر ، اگر در هفته مذکور روزی تعطیل باشد این ۴۴ ساعت به طبع کمتر می باشد. اضافه کاری تعریف یکسان و مشخصی دارد ولی دیدگاه های متفاوتی برای این بحث موجود است. اضافه کاری بر چند نوع است که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت :
اضافه کاری بعد از پایان ساعت کاری :
بنا به توافق بین کارگر و کارفرما و همچنین با در نظر گرفتن شرایط کاری بعد از پایان کاری ، هر ساعتی اضافه تر از ساعت مشخص شده باشد تلقی میشود . طبق ماده پنج قانون کار تبصره یکم ممکن است ساعت کاری در شرکت ها و مکان های متفاوت متغیر باشد ولی در کل یک هفته ساعت کاری نباید از ۴۴ ساعت تجاوز نماید . هر ساعتی که کارمند بعد از ساعت کاری ، به درخواست کارفرما مشغول به کار باشد مشمول اضافه کاری خوانده میشود و باید طبق عدد تعیین شده از سوی وزارت کار که این مبلغ نیز سالیانه متغیر می باشد ، علاوه بر حقوق پایه و مزایا به کارمند پرداخت شود .
اضافه کاری در روز تعطیلی :
بعضی از موسسات و شرکت ها ممکن از کارمند بخواهند در روزهای تعطیل ( به غیر از جمعه ها ) مثل مناسبت ها ، اعیاد و … در محل کار حضور داشته باشند . در برخی مواقع ممکن است نرخ اضافه کاری در روز های تعطیل با توجه به شرایط شرکت و توافق فی مابین کارمند و کارفرما متغیر باشد . ولی عدد و مبلغ مشخصی از سوی وزارت کار برای اضافه کاری در روز تعطیل در نظر گرفته و اعلام شده است و شرکت ها میتوانند ( با رعایت سقف و کف ) این مبلغ و یا بالاتر از آن را به کارمند پرداخت نمایند .
در صورت وجود هرگونه ابهام در رابطه با حسابداری حقوق و دستمزد به ویژه مباحث اضافه کاری ، بی درنگ به مشاوران ما در سایا سیستم مرجع تخصصی مشاوره خرید نرم افزار حسابداری تماس حاصل فرمایید.
اضافه کاری در روز جمعه :
اضافه کاری در روز جمعه متفاوت با اضافه کاری در روزهای تعطیل است و همانطور محاسبات آن متفاوت است . بسیار هستند شرکت هایی که ، کارمندان و کارگران در روز های جمعه در آن مشغول به کار هستند . نرخی متفاوت از نرخ اضافه کاری در روز تعطیل برای اضافه کاری در روز جمعه در نظر گرفته شده است . به طور کل با توجه به قانون کار ، هر کارمند و کارگر موظف است در روز نهایتاً ۸ ساعت و در هفته نهایت ۴۴ ساعت کار کند و هر موردی خارج از این ساعات اضافه کاری خوانده می شود . در قانون وزارت کار روز های جمعه تعطیل ، مناسب های تعطیل در تقویم نیز تعطیل می باشد و هرگونه حضور در محل کار در روزهای ذکر شده مشمول اضافه کاری میباشد .
لازم به ذکر است نوبت های کاری متفاوت ، نظیر نوبت صبح ، نوبت شب ، نوبت عصر یا در کل شب کاری و … دستمزد روزانه متفاوتی با دستمزد کار عادی روزانه دارد که نیاز است در زمان محاسبات حقوق و دستمزد ، همه این موارد مورد توجه قرار گرفته شود .
سایر مزایا و کسورات قانونی :
یکسری از مزایا و کسوراتی از سوی وزارت کار تعیین شده است که نیاز است در حسابداری حقوق و دستمزد اعمال شود در ادامه به معرفی و توضیح این موارد می پردازیم ، با ما باشید تا باهم به این تعاریف بپردازیم .
مزایای حقوق و دستمزد عبارتند از : حق مسکن ، حق خواروبار ، حق اولاد ، اضافه کاری ، فوق العاده بدی آب و هوا ، حق امتیاز ، حق جذب ، شرایط محیط کار ، نوبت کاری و …
نکته : جهت افزایش اطلاعات ، حق جذب یا فوق العاده جذب به این معناست که زمانی که کارفرما نیرویی متخصص را استخدام میکند موظف است مبلغی تعیین شده را به عنوان حق جذب به وی پرداخت نماید .
کسورات حقوق و دستمزد : کسورات قانونی ( بیمه سهم کارگر ۷% و مالیات بر حقوق ) و کسورات قانونی ( مساعده و یا اقساط وام و … )
در رابطه با بیمه تامین اجتماعی ، ۲۰ درصد سهم کارفرما ، ۷ درصد هم سهم کارگر و ۳ درصد هم بابت بیمه بیکاری می باشد . که ۷% ذکر شده با توجه به توافق بین طرفین از کارمند کسر می گردد . موضوع بعدی که لازم دانستیم توضیحات مختصری در مورد آن در اختیار شما قرار دهیم موضوع مالیات است . مالیات و معافیت مالیاتی یکی از موضوعاتی است در محاسبه حقوق و دستمزد نقش بسزایی دارد .
به زبان عامیانه همه اعم از حقیقی و حقوقی از هر جهتی کسب درآمد میکنند موظف هستند که به دولت مالیات پرداخت کنند لیکن با توجه به مقدار درآمد این افراد دولت سقف خاصی را برای پرداخت مالیات در نظر گرفته است . معافیت مالیاتی در محاسبه حقوق و دستمزد در سال ۱۳۹۹ تا مبلغ ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال است یعنی تا دریافت مبلغ ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال معاف از مالیات خواهد بود از عدد ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال تا ۵/۱ برابر آن معادل ۱۰ درصد ، از ۵/۱ تا ۵/۲ برابر آن ۱۵ درصد از ۵/۲ تا ۴ برابر عدد مشخص شده معادل ۲۰ درصد و از ۴ برابر دستمزد مشخص شده معادل ۲۵ درصد مالیات تعلق میگیرد که از حقوق دریافتی کارمند کسر و نیاز است که در سایت مالیات بر حقوق پرداخت شود .
شما میتوانید سایر مطالب ما در مورد نرم افزار های حسابداری و ویدئو های آموزشی را در شبکه اجتماعی سایا سیستم مشاهده نمایید . اگر حس کردید در قسمتی از متن ابهامی وجود دارد و یا به سوالات شما به طور کامل پاسخ داده نشده است بدون درنگ با مشاوران ما در سایا سیستم تماس حاصل نمایید تا با کسب اطلاعات بیشتر ، پاسخ سوالات خود را دریابید.